Böbrek Naklinin Zararları

Diyaliz tedavisi çok gelişmiş olmasına vücutta devamlı olarak çalışan bir böbrek gibi toksit maddelerini, vücudu hiç etkilemeyecek şekilde dışarı atması mümkün değildir. Bu nedenle diyaliz tedavisinde geçirilen yıllar hastaları yıpratır.

Böbrek yetmezliği olan hasta için, böbrek nakli olmak uzun yaşamak anlamına gelir. Ancak nakil olabilmek için sevdiği insanlardan çok büyük fedakârlık yapmalarını isteyecektir. Özellikle böbrek bağışlayan kişilerde böbrek yetmezliği ve başka ciddi problemler olabileceği gibi, böbrek naklinin zararları toplumumuzda yaygın iken, böyle bir istek yapmak çok zor olur. Bu sebepten bütün böbrek yetmezliği hastalarının hayali bir gün nakil olmak olsa da bu isteklerini bastırırlar ve yakınlarından böbrek isteyerek onları zor duruma düşürmek istemezler. Bu durum da onların çok zor ve kısalmış bir ömrü kabul etmeleri anlamına gelmektedir. Hâlbuki günümüzde böbrek vericilerinin safra kesesi ameliyatlarından daha düşük risk aldığı, bir haftada normale döndüğü ve canlı vericiden böbrek naklinin % 95 başarılı olduğu bir gerçektir.

Toplumda yaygın olarak düşünüldüğü gibi, böbrek naklinin zararları arasında gösterilen, böbrek bağışlayan kişilerde böbrek yetmezliği gelişmesi riski artmaz. Amerika ve Avrupa’da bugüne kadar 100 bin dolayında insan böbrek bağışında bulunmuştur. Bu kişilerle ilgili yapılan istatiksel çalışmalar sonunda böbrek bağışlamanın, böbrek yetmezliği sorunu yaşatmadığını göstermektedir. Toplumlarda her bin kişiden biri tek böbrekli olarak doğmaktadır. Bu insanlar hayatlarını gayet sağlıklı olarak sürdürürler.

Böbrek bağışlayacak kişi için, böbrek naklinin zararları olarak gösterilen, böbrek yetmezliği riski olmasa da her ameliyatta olduğu gibi bu ameliyatın da getireceği riskler mutlaka vardır. Ancak bu riskler fıtık onarımı ya da safra kesesi ameliyatına göre çok daha küçüktür. Bütün dünyadaki verilere göre % 2 oranında yara enfeksiyonu, % 1 kesi yerinden fıtık gelişmesi, % 0,5 laparoskopik vakalarda ise bağırsak tıkanması gelişmesi riski vardır. Bu riskler göze alındığı zaman yakın akrabanızın on yılsonunda yaşama şansı % 6’dan, % 76’a çıkar.

Günümüzde dünyadaki gelişen organ nakli merkezlerinde akrabalarına böbrek bağışlamak isteyen kişilerden, böbrek endoskopik ameliyat tekniği ile teleskopik bir kamera kullanarak yapılmaktadır. Endoskopik yöntem ile ameliyat sonrasında oluşan sıkıntılar azalmış, böbrek bağışlamak isteyen kişilerin ameliyat stresi azalmış ve psikolojik olarak bir rahatlık getirmiştir.

Böbrek bağışlamak isteyen kişi, böbrek naklinin zararlarını değil, bir yakınına faydalı olmanın ne kadar güzel ve hayırlı bir davranış olduğunu düşünmelidir.

Kimlere Böbrek Nakli Yapılamaz

Böbrek nakli yapılamayan hasta sayısı çok azdır. Aktif iltihabı olan hastalara böbrek nakli yapılamaz. Bu durumdaki hastaların tedavileri yapıldıktan sonra böbrek nakli gerçekleştirilir.

Tümörü olan hastaların, tümörleri tedavi edildikten sonra tümörün cinsine belli bir süre bekledikten sonra nakil işlemi gerçekleşir. Tümörün başka organlara sıçradığı tespit edilen hastalarda, böbrek nakli yapılamaz.

Kan grubu uyumu olmayan hastalarda, nakil edilen böbreği kaybetme riski çok yüksek olmasından dolayı şu an genellikle tavsiye edilmez.

Alıcı ile vericinin kanlarının karıştırılmasıyla yapılan testin pozitif çıkması durumunda da böbrek nakli yapılamaz.

İleri yaş, böbrek nakli için göreceli bir engel durumdur. Hastanın genel durumu, organların durumu ve biyolojik yaşı birlikte değerlendirilir. Yaş durumu böbrek nakli için tek başına bir engel olarak düşünülmez.

Son dönem böbrek yetmezliğinin sebepleri diyabet ve hipertansiyondur. Diyabet hastalığı(şeker hastalığı) böbrek nakli olması gerekli olan bir gruptur. Tip I diyabet hastaları için, uygun kadavra bulunabilirse böbrek+pankreas naklide önemli bir şans olur. Şeker hastalığı vücudu çok yıprattığından buna böbrek yetmezliği ve diyaliz tedavisi de eklendiğinde hasta daha çok yıpranma yaşayacaktır. Bu nedenle diyabet hastalarına böbrek nakli olma şansının verilmesi çok gereklidir. Tip I diyabet hastalarında böbrek ve pankreasın aynı anda nakil edilmesi ile tek bir ameliyat sonunda diyaliz ve insülin tedavisinden kurtulmak mümkün olabilir. Hepatit B ve Hepatit C hastalarının, ileri karaciğer hastalıkları olmazsa böbrek nakli olabilirler.

Hepatit B ve Hepatit C virüsü karaciğerde hasara yol açarlar. Böbrek nakli sonrasında bağışıklık sistemini baskı altında tutan ilaçlar nedeni ile vücut hepatit virüsüne karşı olumsuz etkilenebilir. Bu nedenle fazla miktarda kanda virüs bulunan ve karaciğeri ciddi şekilde hasar görmüş hastalara böbrek nakli yapılamaz. Ancak hepatit B ve hepatit C virüsü olan ve karaciğerinde ciddi hasar olmayan hastalarda böbrek nakli, diyaliz tedavinde kalmaya göre daha sağlıklı ve rahat bir hayat sağlayabilir.

Canlıdan böbrek nakli işleminde doku uyumu olmadan nakil yapılmaktadır. Canlı böbrek naklinde doku uyumu olmadan Amerika ve Avrupa’da yıllardır uygulanan bir işlemdir.