Etiket: böbrek nakli sonrası ilaç kullanımı

Böbrek Nakli Sonrası Kullanılan İlaçlar ve Yan Etkileri

Böbrek nakli sonrası hastanın yaşam kalitesinin arttırılması ve normal sağlık koşullarına dönebilmesi hekim gözetiminde bir takım ilaçlar verilmektedir. Özellikle böbrek nakli sonrası ilk aylar içerisinde akut rejeksiyon yani organ reddi denilen bir durum ortaya çıkmaktadır. Bu durum düzeltilmediği takdirde organın hasar görmesine hatta kaybına yol açabilmektedir. Bunun için nakil sonrası başlayan ilaçların düzenli olarak kullanılması rejeksiyonun gelişmesini önlemede son derece önemlidir. Tüm bu sürecin daha iyi anlaşılması için böbrek nakli sonrası kullanılan ilaçlar ve yan etkileri konusunu anlatmaya çalışacağız.

İmmunosupressif denilen bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar organın çalıştığı süre boyunca kullanılması gereken ilaçlardır. Zaman ilerledikçe red olasılığı azaldığından dolayı dozajlar düşürülmeye başlanılır. Aşağıda böbrek nakli sonrası kullanılan ilaçların ve bunların yan etkileri açıklanmıştır.

Böbrek Nakli Sonrası Kullanılan İlaçlar ve Yan Etkileri

  • Sandimmun Neoral (Siklosporin): Dünyada böbrek nakli sonrası yaygın olarak kullanılan ilaçlardan birisidir. Ülkemizde 25 mg ve 100 mg kapsüller şeklinde satılan ilaç red olayının engellenmesinde oldukça etkilidir.

Yan etkileri:

* Tansiyon yükselmesi

* Diş eti büyümesi

* Karaciğer test bozukluğu

* Böbrek fonksiyon bozuklukları

* İshal, bulantı

  • Prograf (Tacrolimus: FK506): Siklosporine benzemeyen bu ilaç red olaylarının engellenmesinin yanı sıra bazı akut red olaylarının geri dönüşü içinde başarı sağlamıştır. Ülkemizde 1 ve 5 mg. kapsüller şeklinde satılmaktadır.

Yan etkileri:

*Tansiyon yükselmesi

* Böbrek fonksiyon bozukluğu

* Şeker hastalığı

*Karaciğerde bozukluk

*Uyku bozuklukları

  • Cellcept (Mikofenolat mofetil): Son yıllarda kullanılmaya başlayan bu ilaç Sandimmum veya Prograf ile birlikte kullanılabilmektedir. Akut red olaylarının önlenmesi ve kronik red olaylarında oldukça etkilidir. 250 mg ve 500 mg tabletler halinde satılmaktadır.

Yan etkileri:

*Mide ve bağırsak sorunları

*Şiddetli bulantı, kusma, ishal

  • İmuran (Azathiopurin): Böbrek naklinin geçmişinden beri kullanılan bir ilaçtır. Etki mekanizması bakımından Cellcept’e benzemekle birlikte çoğunlukla Cellcept’in kullanımı tercih edilmektedir.

Yan etkileri:

* Kemik iliği üzerinde baskı oluşumu

* Kansızlık

* Cilt tümör gelişimi

*Saç dökülmesi, eklem ağrısı

  • Kortizon içerikli ilaçlar (prednol, codelton, deltacortril): Eski yıllardan beri kullanımı devam eden bu ilaçlar nakil işleminden sonra ilk aylarda yüksek dozajda kullanılırken ileriki günlerde dozajları azaltılmaktadır. Red olaylarının engellenmesinde kullanılmaktadır.

Yan etkileri:

* Vücut şeklinde bozulma, kol ve bacakların incelmesi

*Enfeksiyon eğilimi

*Yaraların geç iyileşmesi

*İştah artışı

*Yüksek tansiyon

Yukarıda anlatılan ilaçların yan etkilerinin herkeste görüleceği gibi bir durum söz konusu değildir. Sadece kullanım sonucu yaşanabilecek ihtimaller konusunda bilgi verilmektedir.

Bunun dışında nakil sonrası tansiyon düşürücü ilaçlar, kalsiyum antagonistleri ve enfeksiyon koruyucu ilaçlar kullanılmaktadır. Tüm ilaçlar doktorunuzun gözetiminde, tavsiyesinde belirtilen koşullarda alınmalıdır.

Böbrek Nakli Sonrası Kullanılan İlaçlar

Böbrek nakli sonrası vücut nakil işlemi gerçekleştirilen böbreği adeta bir yabancı gibi algılamaktadır. Vücudun bağışıklık sistemi bu organa karşı vücudun korunması adına savaş vermeye başlar. Böbrek nakli sonrası kullanılan ilaçlar ile bağışıklık sisteminin saldırısını baskılayarak böbreğin reddinin önlenmesini sağlanmaktadır. Fakat bununla birlikte bağışıklığı baskıladığından dolayı yaşanılabilecek enfeksiyonlara karşı da daha eğilimli bir hale gelinmektedir. Bu bakımdan hem böbrek reddinin engellenmesi hem de enfeksiyonlara karşı bağışıklığın yeterli düzeyde olmasını sağlamak için dengede olunması şarttır.

Böbrek nakli sonrası bağışıklığı baskılayıcı ilaçların dozajı ilk aylardan sonra genelde düşürülmektedir. Fakat bununla birlikte ilaçlar nakil işleminden sonra uzun yıllar kullanımı gerektirebilir. Bu bakımdan doktorunuzun bilgisi dahilinde olmadan ilaçların dozajını azaltmamalı veya arttırmamalısınız.

İmmunsupresif adı verilen bağışıklığı baskılayıcı ilaçlar böbrek nakli sonrası ömür boyu kullanılan ilaçlardır. Hastaların bu ilaçlara karşı tepkilerinden dolayı hastanın ihtiyaçlarına göre yeniden düzenlenmektedir. İlaçları kullanan kişilerin çoğunluğunun söylenilen tüm yan etkileri yaşamadıkları ve zamanla dozajının azaltıldığını akıldan çıkarılmamalıdır.

Nelere Dikkat Edilmelidir?

Böbrek nakli sonrası kullanılan ilaçlarda pek çok konuya dikkat edilmesi hastanın sağlığı ve yaşam kalitesi açısında son derece önemlidir.

  • Verilen ilaçlar belirtilen gün ve saatlerde düzenli olarak kullanılmalıdır.
  • Doktorunuzun bilgisi dışında ilaçların dozajıyla oynanmamalıdır.
  • İlaçların doz aşımı gerçekleştiği taktirde en kısa sürede doktora başvurulmalıdır.
  • Verilmekte olan ilaçların hastaya özel olduğu akıldan çıkarılmamalıdır.
  • İlaçların etiketleri üzerinde yazmakta olan son kullanma tarihinden sonraki ilaçlar kullanılmamalıdır.
  • İlaçları kullanımı esnasında karşılaşılan beklenmedik yan etkilerde doktorunuz haberdar edilmelidir.
  • Doktorunuzun bilgisi ve tavsiyesi dışında reçetesiz olan satılmakta olan ilaçlar kullanılmamalıdır.
  • İlaçlar saklanma talimatlarına uygun olarak serin, kuru yerlerde ve çocukların ulaşamayacağı bölgelerde saklanmalıdır.
  • Tatil gibi gündelik hayatınızın dışında oluşabilecek mekan değişikliklerinde yanınızda yeterli dozajda ilacınızı aldığınızdan emin olun.

Böbrek Nakli Sonrası Hangi İlaçlar Kullanılmaktadır?

Böbrek nakli sonrası doktorunuzun size tavsiye ettiği ilaçları kullanmalısınız. Bunun dışında aşağıda belirtilen durumlarda çeşitli ilaçlar kullanılmaktadır.

  • Red atakların önlenmesinde kullanılan ilaçlar
  • Tansiyon düşürücü ilaçlar
  • Enfeksiyon koruyucu ilaçlar
  • Mide koruyucu ilaçlar
  • Lipid düşürücü ilaçlar
  • Antiagregan ilaçlar
  • Aşılar