Son evre böbrek yetmezliğinin en uygun tedavi şekli böbrek naklidir. Böbrek nakli için neler gerekir; iki adet kaynak vardır. Bunlar canlı verici ve kadavradır.
Canlı vericiler:
1.Derecede akrabalar ( Anne, baba, kardeş ve çocuklar)
2.Derecede akrabalar ( Hala, amca, dayı ve teyze) ve akraba olmayan uygun vericilerdir.
Kadavra verici:
Beyin ölümü gerçekleşmiş sistemik bir enfeksiyon ve kanser v.s olmayan kişilerdir.
Canlı verici ve kadavralarda A-B-O kan grubu uyumu ve doku ile negatif crossmatch uyumu gerekir. Canlı vericilerde 1 ve 2 antigen uyumsuzluğu (Mismatch) varsa vericiler kabul edilir. Kadavrada ise HLAB ve DR den birer antigen uyumu ile negatif Crossmatch yeterli uyum sayılır.
Böbrek nakli için neler gerekir konusunda yeterli bilgi sahibi olmayan hastalar da kadavradan böbrek nakli beklerler. Hâlbuki nakil alacağı bir yakını olursa daha çabuk sağlığına kavuşabilir.
Canlı vericilerden, böbrek nakli için neler gerekir konusuna gelince, canlıdan nakilde sağlıklı böbrek nakledildiğinden, daha başarılı bir sonuç alınır.
Ülkemizdeki böbrek nakillerinin % 70-75’i canlı vericilerden sağlanır. Organ bağışının az olması ile birlikte çok çeşitli nedenlerden dolayı kadavradan böbrek nakli oranı % 20-25’tir.
Böbrek nakli için neler gerekir denildiğinde, dünyanın kabul ettiği, yapılması gerekli olan bazı hazırlıklar ve uyulması gereken kriterler vardır. Bunlar;
1- Kan Grubu uyumu: Hasta ve vericinin kan grupları değerlendirilir. Kan nakli için konulmuş kurallar geçerli olur. Yani hasta ve verici aynı kan grubunda iseler nakil yapılır. Bundan başka O kan grubundan olanlar genel verici, AB kan grubundan olanlar ise genel olarak alıcıdır. Rh(negatif ya da pozitif) uyumu nakil işleminde önemli değildir. Kan grubu uygun olursa hasta ve vericinin yapılacak diğer işlemlerine başlanır.
2- Doku grubu uyumu: Doku grubu ne kadar uyumlu olursa organın yaşam süresinin de o denli uzun olacağı belli olur. En çok doku uyumu gösteren bir organın pek uygun olmayan bir organa göre beş yıllık bir zamanda % 40 oranında uzun yaşama şansı olur. Bu durumda bize en çok uyan organın daha uzun zaman faydalı olacağı ihtimalini ortaya koyar.
3- Cross-Match Testi: Hasta ve vericisi arasında yapılan cross- match testinin negatif çıkması gerekir. Şayet bu test pozitif çıkarsa böbrek nakli yapılmaz.
4- Panel Reaktif Antikorlar: PRA’lar kan transfüzyonu, hamilelik ya da daha önceki nakil işlemlerinden kaynaklanmış olabilir. Bu antikorların nakilden önce mutlaka tespitinin yapılması gerekir. Bu antikor tespit edilmezse böbreğin reddetmesi söz konusu olabilir.