Böbrek Nakli Nasıl Gerçekleşir

Kadavradan Böbrek Nakli:

Böbrek nakli ameliyatında, beyin ölümü gerçekleşmiş olan vericiden böbrek çıkarılır ve 4 derece altında soğuk ortamda nakil edileceği kişi için bekler. Kadavradan böbrek nakli, zamana karşı bir yarış içinde yapılır. Böbreği çok bekletmeden ameliyatı gerçekleştirmek gerekir. Bu sebeple böbrek nakli operasyonu gün ortası, gece yarısı fark etmez. İlk fırsatta gerçekleşmesi gerekir. 24 saati geçerse böbreğin hemen çalışmaya başlamama riski vardır.

Nakil esnasında nakil yapılacak kişi ameliyata hazırlanırken, böbrek özel paketinden çıkarılır damarlar dikilecek şekilde hazırlanır ve ameliyat gerçekleşir.

Canlıdan böbrek nakli:

Canlıdan böbrek naklinde böbrek, sevdiğine hayat hediyesi veren bir kişinin armağanıdır. Kadavra böbrek nakli ameliyatı gibi, acil şekilde değil, planlı bir şekilde yapılan ameliyattır. Planlandığı gibi önce verici olan kişi ameliyata alınır ve verici ameliyatı başlar. Vericinin ameliyatının ilk aşaması yapılırken, alıcı ameliyathaneye alınır. Verici ameliyatında böbrek çıkarılma durumuna gelindiğinde, alıcı da böbreğin takılması aşamasına gelir. Böbrek çıkartıldığı vücuttan nakledilen vücuda geçerken kansız kaldığı bu süre kısa olmalıdır.

Böbrek nakli ameliyatı günü, alıcı ve vericinin yaşamış olduğu en değerli gündür. Alıcı ve verici ameliyat için odalarında beklerken onlara anestezik ilaç verilir. Bu şekilde ameliyathaneye rahat girmeleri sağlanır. Ameliyata ilk olarak verici alınır. Yaklaşık bir saat sonra alıcı ameliyata alınır. Alıcı ameliyathaneye odasına alınınca ilk olarak anestezi ilaçları damardan verilir ve bundan sonra artık hiçbir şey hissetmeyecektir. Alıcı uykuya dalınca ilk olarak idrar sondası takılır. Boyundan da ince bir kateter takılır. Alıcı da, genellikle böbrek sağ alt kadrana takılır. Burada yapılan 10-15 cm uzunluğundaki oblik seyirli kesiden karına girilir. Karın içi organları koruyan karın zarı açılmadan büyük damarlar uygun şekilde hazırlanır.

Canlı vericiden gelen böbrek, ameliyat alanına alınır. Alıcının iliak damarlarının her iki ucuna klemp konularak burada ki kan akımı durdurulur. Böbreğin damarlarının çapına göre uygun teknikle bir delik açılır. Böbrek uygun şekilde dikilir. İşlemler bittiğinde böbreğin ilk andaki sağlıklı dolaşım görünümü ve idrar yapmaya kısa sürede başlaması böbrek naklinin başarılı olduğunun önemli göstergesidir.

Böbrek nakli ameliyatı sonrası, 12 saat zor geçecek bir zamandır. Böbrek vericisi ertesi gün kendini iyi hisseder. Genellikle 2-3 gün sonra kendilerini eve gidecek kadar iyi hissederler. Böbrek nakli yapılan kişi ise 5-6 gün hastanede yatar. Bağışıklık baskılayıcı tedavi aldığı için gereklidir.

Böbrek Nakline Engel Durumlar

Böbrek nakli, başka bireyin böbreğinin diyaliz hastasına ya da böbrek yetmezliği ileri seviyede olan hastalara nakledilme işlemidir. Genel olarak iki şekilde yapılır. Yaşamını yitiren kişilerden alınan organın nakledilme işlemine kadavradan böbrek nakli denilir. Diğer yöntem ise canlı vericilerden yapılan böbreğin nakil işlemidir. Tıbben böbrek nakline engel durumlar olmadığı zaman, her diyaliz hastasına nakil yapılır. Sadece 70 yaş ve üzerinde olan nakil adayları daha ayrıntılı olarak incelenir.

Böbrek nakline kesin engel teşkil eden durumlar:

*Kanser hastalığı

*Aktif AİDS

*Aktif tüberküloz

*Aktif hepatit veya siroz

*Ciddi vasküler hastalık

*Aktif intravenöz ilaç bağımlılığı

*5 yıldan az yaşam beklentisi

*Son dönem kalp, akciğer ve karaciğer yetmezliği

*Yeni geçirilmiş Miyokard Enfarktüsü

Böbrek nakline engel teşkil etmemekle beraber, aşırı zayıf ya da şişman hastalarda böbrek nakli sorun yaratabilir. Bazı organ nakli merkezleri sigara içen hastalarda böbrek nakli yapmamaktadırlar.

18 yaşını doldurmuş, akli dengesi yerinde olan herkes akrabasına böbrek verebilir. Yasal olarak dört derece akrabalık içerisinde bulunması yeterlidir. Dört dereceden uzak akrabalık ilişkisi olanların etik kurullardan onay alması gerekir.

Kanser hastaları, HİV virüsü taşıyanlar, Tansiyon hastaları, Şeker hastaları, Böbrek hastaları, Hamileler, Başka bir organ yetmezliği olanlar, Kalp hastaları böbrek vericisi olamazlar. Bu hastalıklar böbrek nakline engel durumlardır.

Canlı böbrek nakli kararı verildiğinde, böbrek verecek olan kişi çok detaylı tetkik ve kontrollerden geçirilir. Kendini sağlıklı hisseden her üç kişiden birinin böbrek bağışlamak için uygun olmadığı bir durum ortaya çıkmaktadır.

Böbrek vericisi adayları için 18-65 yaş kabul edilmesine rağmen, kişinin sağlık durumu, böbrek fonksiyonlarının durumuna göre yüksek olabilir.

Kadavradan böbrek naklinin başarılı olması için kan grubu uyumu yanında doku uyumunun da uygun olması gereklidir. Canlı vericiden yapılan nakillerde doku uyumu eskisi gibi engel olarak görülmemektedir. Kan grubu ise hala önemini koruyor.

Doku tipi anne- babadan kalıtım yolu ile insana geçen ve bütün hücrelerin yüzeyinde bulunan antijenlerdir. Kadavradan yapılan nakil işlemlerinde antijenler arasında uyum ne kadar fazla olursa böbreğin çalışma şansı da o kadar yüksek olmaktadır.

Böbrek nakline müracaat eden adaylara tetkikler yapıldıktan sonra, böbrek nakline engel durum bulunmazsa aday olarak kabul edilirler.

Böbrek Nakli Nasıl Olur?

Böbrek nakli, hasarlı durumda olan ya da çalışamaz durumda olan böbreğin, uygun donörün böbreği ile değiştirilme işlemidir. Böbrek nakli bir organ nakil çeşididir. Böbreği yeterli seviyede kan süzemeyen insanlara, diyaliz tedavisi uygulanır. Böbrek görevini daha fazla kaybederse, uygun böbrek verici bulunması ile nakil işlemi gerçekleşir.

Böbrek, vücudumuzdaki en hayati organlardan biridir. Kanda oluşan atıkların kandan uzaklaştırılmasında, kanın temizlenmesi ve atıkların idrar şeklinde dışarıya atılması ile görevlidir. Bu süzme görevi yapılmazsa canlı yaşayamaz.

Böbrek nakli için ihtiyaç duyan hastalarda, böbrek yetmezliği sorunu görülür. Böbrek görevini yerine getiremez. Böbrek yetmezliği olan hastalara iki şekilde tedavi uygulanır; Böbrek nakli ve diyaliz.

Diyaliz, böbrek görevini yerine getiren yapay bir kan süzme aracıdır. Bu tedavi şeklini kullanan hastalar, hafta da en az üç gün diyaliz makinesine bağlanmak zorunda kalırlar. Bu şartlar içinde bile, yoğun bir diyaliz çalışması olsa dahi, bir diyaliz makinesi böbreğin süzme kapasitesinden 10 kat daha düşük seviyede kan süzer. Dolayısıyla böbrek yetmezliği olan kişilerde kesin ve en etkili çözüm şekli, uygun verici bulunması durumunda böbrek nakli olur. Nakil için öncelikli olarak hastanın, 1.dereceden yakınlarından uygun olan böbrekler aranır. Doku uyuşmazlığı nedeni ile bulunamaz ise, daha sonra hastanın 2. ve 3. derece yakınlarından ya da onların çocuklarından böbrek nakli yapılabilir.

Son istatistiklere göre, ülkemizde 60 bin dolayında böbrek yetmezliği olan hasta, böbrek nakli için sıra beklemektedir. Bu hastalar bekledikleri zaman süresince diyaliz tedavisi alırlar.

Böbrek nakli için, sadece canlı insanlar değil, kadavralardan da faydalanılır. Ülkemizde yapılan böbrek nakillerinde vericilerin %3’ü kadavralardan oluşur. Nakil sonrasında, hasta yaşam kalitesi artarak normal yaşama devam edilir ve nakilden sonraki zamanda da ilaç tedavisi devam eder. Nakil ameliyatları yaklaşık olarak 3 ya da 4 saat gibi bir zaman almaktadır.

Böbrek nakillerinde büyük bir oranda başarı elde edilmiştir. Nakil sırasında ölüm riski en son yapılan araştırmalara göre ise 3000’de 1 gibi çok düşük bir rakam olmuştur. Nakil yapılan böbrek bir haftada fonksiyonel olarak çalışmaya başlamaktadır.